Euthanasieverklaring
Euthanasie is in veel landen bij wet verboden. De ‘plegers’ van euthanasie worden daar vervolgd. In Nederland en enkele andere landen is euthanasie gelegaliseerd. Bij ongeveer 4% van de overleden mensen in Nederland is gebruik gemaakt van deze vorm van actieve levensbeëindiging. Bij ons in Nederland mag een arts, op verzoek van een zieke, levensbeëindigend handelen. Als u kiest voor euthanasie, dan dient uw arts dodelijke middelen toe.
Om daarvoor in aanmerking te komen moet men aantonen dat er sprake is van uitzichtloos lijden en daarvoor moet een euthanasieverklaring worden ingevuld door de patiënt zelf.
Betekenis euthanasie
In Nederland staat euthanasie voor: Actieve levensbeëindiging op verzoek van de patiënt zelf. De letterlijke betekenis is volgens Vandale.nl: “Het op hun eigen verzoek bespoedigen van de dood of het ter dood brengen van hevig lijdende, ongeneeslijke zieken”. Op deze pagina informeren we u uitvoerig over de euthanasieverklaring en hoe euthanasie aangevraagd kan worden.
Euthanasieverklaring wat is het?
Wat is een euthanasieverklaring? Het is een document waarin u alles op het gebied van uw levenseinde en de daarbij behorende wensen vastlegt. In deze euthanasieverklaring komt o.a. te staan wanneer een arts (op uw verzoek) mag overgaan tot actieve levensbeëindiging. Artsen mogen bij een wilsonbekwame nooit zonder een schriftelijk euthanasieverzoek overgaan tot het uitvoeren van euthanasie. U heeft geen recht op euthanasie. Het is de arts die dat uiteindelijk voor u moet beslissen. Er moet in ieder geval sprake zijn van een ondragelijk en uitzichtloos lijden.
Let extra op de volgende 3 punten.
Aandachtspunten:
- 1. Wat zijn de omstandigheden waarbij het voor u onwenselijk is om middelen toegediend te krijgen die uw leven verlengen?
- 2. Wanneer is voor u het punt bereikt dat u euthanasie wilt krijgen? Onder welke specifieke omstandigheden?
- 3. Wat is voor u de definitie van een ondragelijk en/of uitzichtloos lijden?
Hulp bij het opstellen
Verstandig is het om een euthanasieverklaring samen op te stellen met uw naasten, of op z’n minst het onderwerp euthanasie met hen te bespreken. Heeft u hulp nodig bij het opstellen van een euthanasieverklaring? Dan kan uw arts u daarmee vooruit helpen. Uw huisarts kan tevens uitleggen wanneer hij wel of juist niet ingaat op een euthanasieverzoek.
Wat staat er in de euthanasieverklaring?
Wat staat er in een schriftelijke euthanasieverklaring? Deze verklaring is een belangrijk document. Het geeft dan wel geen garantie op euthanasie, wél is deze verklaring een vervanging van een mondeling verzoek om actieve beëindiging van het leven. Zo kan het zijn dat u als patiënt op een bepaald moment niet meer in staat bent om mondeling een verzoek tot euthanasie te bespreken met uw arts. Bijvoorbeeld in het geval van een beroerte of dementie. Artsen mogen in zulke gevallen, zonder schriftelijke euthanasieverklaring, nooit overgaan tot het uitvoeren van euthanasie. In het verzoek komt te staan dat bij ondraaglijk en/of uitzichtloos lijden euthanasie wenselijk is.
Wanneer is iets uitzichtloos lijden?
Mensen kunnen lichamelijk maar ook psychisch lijden. Zo erg zelfs, dat het ondraaglijk wordt en dat men er liever een eind aan maakt. Wanneer is het lijden uitzichtloos? Dat is het geval als de ziekte, die het lijden veroorzaakt, ongeneeslijk is. Als de ondraaglijkheid ook niet verdwijnt door de symptomen te verzachten, bijvoorbeeld met pijnstillers, dan is er in medisch opzicht sprake van uitzichtloos lijden.
Voorbeeld euthanasieverklaring
Op het internet kunt u voorbeelden vinden van euthanasieverklaringen. Daarin legt u vast uw naam, geboortedatum / geboorteplaats en huidige woonplaats. Ook legt u daarin vast onder welke omstandigheden u kiest voor de dood (een zelfgekozen dood). U geeft daarin tevens aan dat u uw wensen heeft besproken met uw naasten en uw huisarts. Geef aan wanneer het uw wens is te willen kiezen voor euthanasie. Misschien wilt u daarvoor kiezen als u ziek wordt en er geen herstel meer te verwachten is tot een menswaardig bestaan. Tenslotte vult u nog in wie uw huisarts is.
Voor een model van de verklaring kunt u terecht bij de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde, de NVVE.
Wanneer kan u om euthanasie vragen?
Niet iedereen in Nederland kan zomaar om euthanasie vragen. U dient daarvoor eerst een wilsverklaring te hebben ingevuld. U moet voor de aanvraag van euthanasie bovendien minimaal 18 jaar oud zijn. Wel mogen minderjarigen vanaf 12 jaar een verzoek indienen. In dat geval is er altijd toestemming vereist van een ouder. Vanaf de leeftijd van 16 jaar mogen kinderen er zelf over beslissen. De huisarts zal de ouders er wel bij betrekken.
Hoe lang is de euthanasieverklaring geldig?
De euthanasieverklaring is in principe onbeperkt geldig. Wel zijn artsen ervoor om de verklaring jaarlijks opnieuw te laten bekrachtigen.
Wilsverklaring
Een euthanasieverklaring is niet hetzelfde als een wilsverklaring. De euthanasieverklaring is dan wel weer een onderdeel van de wilsverklaring. In de wilsverklaring komen de wensen te staan die verband houden met het einde van het leven (het levenseinde). We zetten een aantal zaken die hierin voorkomen op een rij:
Verbod op behandeling
Dit is een apart document waarin komt te staan wanneer u tijdens uw ziekte of aandoening geen behandeling meer wenst. Dat kan bijvoorbeeld zijn bij het in coma raken of bij dementie.
De verklaring niet-reanimeren
Dit is een formulier waarop u aangeeft wanneer u niet gereanimeerd wilt worden. Sommige mensen dragen daarvoor een metalen penning. U kunt ook deze penning aanvragen en wel bij de NVVE.
Vertegenwoordiger
Wie is uw wettelijke vertegenwoordiger? Dat is belangrijk om aan te geven in het document indien u al geen medische beslissingen (meer) kan nemen. Deze vertegenwoordiger mag in uw plaats beslissingen nemen in samenspraak met de huisarts.
Handtekening
Uiteraard moet u de verklaring bekrachtigen. Dat doet u d.m.v. een handtekening en door het invullen van de persoonsgegevens.
Hulp bij zelfdoding
Een andere vorm van euthanasie is die van hulp bij zelfdoding. Tegenwoordig een veelbesproken onderwerp. Zo mag u als zieke een huisarts vragen om hulp bij zelfdoding. In principe gelden hiervoor precies dezelfde euthanasie voorwaarden. Maar de arts is hierbij niet de uitvoerder. Dat is de patiënt. Hij of zij dient zelf de dodelijke middelen toe. Doorgaans wordt gekozen voor het innemen van een drankje.
Geen recht op euthanasie
Patiënten hebben nooit recht op euthanasie. Het is altijd aan de arts om te beslissen of hij/zij euthanasie uitvoert of niet. En daarvoor dient ook een euthanasieverklaring te zijn ingevuld. Huisartsen hoeven zich (nog) niet aan de euthanasieverklaring te houden. Dat is alleen het geval bij de wilsverklaring.
Euthanasie en uw uitvaartverzekering
Een uitvaartverzekering en euthanasie. Als er euthanasie wordt toegepast dan kan dit invloed hebben op uw uitvaartverzekering. Het is verstandig om de voorwaarden van uw uitvaartverzekering hiervoor te raadplegen of contact op te nemen met uw uitvaartverzekeraar.